Времената в турския език се образуват от корена на глагола, към който се добавя наставката за съответното време. Взависимост от това, дали глаголът ще е в положителна или отрицателна форма към него не се добавя или съответно се добавя отрицателната частица “mı, mi, mu, mü/ma, me/maz, mez”. При добавяне на наставките с цел да избегнем натрупването на две гласни една до друга при необходимост използваме свързочната (y).След наставката на съответното време добавяме съотвения тип за времето, в което спрягаме, окончание на глагола “СЪМ” за съответното лице и число.
При образуване на въпросителната форма на глагола обикновено глаголът стои отделно от въпросителната частица “mi”, която се свързва със съотвения тип за времето, в което спрягаме, окончание на глагола “СЪМ” за съответното лице и число.
При образуване на отицателната форма на глаголите в изречението, често се употребява думата “HİÇ” (изобщо), която усилва отрицанието.
Şimdiki zaman – действието е в момента на говорене |
Şimdiki zaman Hikaye kipi (YORDU) – продължително действие в миналото, приключило |
Şimdiki zaman Rivayet kipi (YORMUŞ) – продължително действие в миналото, за което сме чули от друг |
|
| YOR – не се подчинява на хармония | |||
| ИДВАМ | ИДВАХ | ИДВАЛ СЪМ | |
| KÖK +(i) YOR + I ви “съм” | KÖK +(i) YOR + DU + II ри “съм” | KÖK +(i) YOR + MİŞ + I ви “съм” | |
| Ben | geliyorum | geliyordum | geliyormuşum |
| Sen | geliyorsun | geliyordun | geliyormuşsun |
| O | geliyor | geliyordu | geliyormuş |
| Biz | geliyoruz | geliyorduk | geliyormuşuz |
| Siz | geliyorsunuz | geliyordunuz | geliyormuşsunuz |
| Onlar | geliyorlar | geliyordular | geliyormuşlar |
| НЕ ИДВАМ | НЕ ИДВАХ | НЕ СЪМ ИДВАЛ | |
| KÖK + mi + YOR + I ви “съм” | KÖK + mi + YOR + II ри “съм” | KÖK + mi + YOR + MİŞ + I ви “съм” | |
| Ben | gelmiyorum | gelmiyordum | gelmiyormuşum |
| Sen | gelmiyorsun | gelmiyordun | gelmiyormuşsun |
| O | gelmiyor | gelmiyordu | gelmiyormuş |
| Biz | gelmiyoruz | gelmiyorduk | gelmiyormuşuz |
| Siz | gelmiyorsunuz | gelmiyordunuz | gelmiyormuşsunuz |
| Onlar | gelmiyorlar | gelmiyordular | gelmiyormuşlar |
| ИДВАМ ЛИ? | ИДВАХ ЛИ? | ИДВАЛ ЛИ СЪМ? | |
| KÖK +(i) YOR mu + I ви “съм” | KÖK +(i) YOR mu (y) +DU + II ри “съм” | KÖK + (i) + YOR mu(y) + MİŞ + I ви “съм” | |
| Ben | geliyor muyum? | geliyor muydum? | geliyor muymuşum? |
| Sen | geliyor musun? | geliyor muydun? | geliyor muymuşsun? |
| O | geliyor mu? | geliyor muydu? | geliyor muymuş? |
| Biz | geliyor muyuz? | geliyor muyduk? | geliyor muymuşuz? |
| Siz | geliyor musunuz? | geliyor muydunuz? | geliyor muymuşsunuz? |
| Onlar | geliyorlar mu? | geliyor muydular? | geliyor muymuşlar? |
| НЕ ИДВАМ ЛИ ? | НЕ ИДВАХ ЛИ? | НЕ СЪМ ЛИ ИДВАЛ? | |
| KÖK + mi + YOR mu(y) + I ви “съм” | KÖK + mi + YOR mu(y) + DU + II ри “съм” | KÖK + mi + YOR mu(y) + MİŞ + I ви “съм” | |
| Ben | gelmiyor muyum? | gelmiyor muydum? | gelmiyor muymuşum? |
| Sen | gelmiyor musun? | gelmiyor muydun? | gelmiyor muymuşsun? |
| O | gelmiyor mu? | gelmiyor muydu? | gelmiyor muymuş? |
| Biz | gelmiyor muyuz? | gelmiyor muyduk? | gelmiyor muymuşuz? |
| Siz | gelmiyor musunuz? | gelmiyor muydunuz? | gelmiyor muymuşsunuz? |
| Onlar | gelmiyorlar mu? | gelmiyorlar muydu? | gelmiyor muymuşlar? |
Geniş zaman (R) – действието е редовно, често, може да замества бъдеще време |
Geniş zaman Hikaye kipi (RDU) – продължително действие в миналото, приключило |
Geniş zaman Rivayet kipi (RMİŞ) – продължително действие в миналото, за което сме чули от друг |
|
| природни явления, мателматически действия, обобщения, навици, прогнози | |||
| ИДВАМ | ИДВАХ, ЩЯХ ДА ИДВАМ | ИДВАЛ СЪМ | |
| KÖK +(i) + R + I ви “съм” | KÖK +(i) + R + DI + II ри “съм” | KÖK +(i) + R + MIŞ + I ви “съм” | |
| Ben | gelilirm | gelirdim | gelirmişsim |
| Sen | gelirsin | gelirdin | gelirmişsin |
| O | gelir | gelirdi | gelirmiş |
| Biz | geliriz | gelirdik | gelirmişiz |
| Siz | gelirsiniz | gelirdiniz | gelirmişsiniz |
| Onlar | gelirler | gelirdiler | gelirmişler |
| НЕ ИДВАМ | НЕ ИДВАХ, НЯМАШЕ ДА ИДВАМ | НЕ СЪМ ИДВАЛ | |
| KÖK + me/mez + I ви “съм” | KÖK + mez + DI + II ри “съм” | KÖK + mez + MIŞ + I ви “съм” | |
| Ben | gelmem | gelmezdim | gelmezmişim |
| Sen | gelmezsin | gelmezdin | gelmezmişsin |
| O | gelmez | gelmezdi | gelmezmiş |
| Biz | gelmeyiz | gelmezdik | gelmezmişiz |
| Siz | gelmezsiniz | gelmezdiniz | gelmezmişsiniz |
| Onlar | gelmezler | gelmezdiler | gelmezmişler |
| ИДВАМ ЛИ? | ИДВАХ ЛИ, ЩЯХ ЛИ ДА ИДВАМ? | ИДВАЛ ЛИ СЪМ? | |
| KÖK +(i) + R mi+ I ви “съм” | KÖK +(i) + R mi(y) + DI + II ри “съм” | KÖK +(i) + R mi(y) +MIŞ + I ви “съм” | |
| Ben | gelir miyim? | gelir miydim? | gelir miymişim? |
| Sen | gelir misin? | gelir miydin? | gelir miymişsin? |
| O | gelir mi? | gelir miydi? | gelir miymiş? |
| Biz | gelir miyiz? | gelir miydik? | gelir miymişiz? |
| Siz | gelir misiniz? | gelir miydiniz? | gelir miymişsiniz? |
| Onlar | gelir miler? | gelir miydiler? | gelir miymişler? |
| НЕ ИДВАМ ЛИ ? | НЯМАШЕ ЛИ ДА ИДВАМ? | НЕ СЪМ ЛИ ИДВАЛ? | |
| KÖK + me/mez mi(y) + I ви “съм” | KÖK + mez mi(y) + DI + II ри “съм” | KÖK + mez mi(y)+ MIŞ + I ви “съм” | |
| Ben | gelmez miyim? | gelmez miydim? | gelmez miymişim? |
| Sen | gelmez misin? | gelmez miydin? | gelmez miymişsin? |
| O | gelmez mi? | gelmez miydi? | gelmez miymiş? |
| Biz | gelmez miyiz? | gelmez miydik? | gelmez miymişiz? |
| Siz | gelmez misiniz? | gelmez miydiler? | gelmez miymişler? |
Gelecek zaman (ACAK) – действието ще се извършва след момента на говорене |
Gelecek zaman Hikaye kipi (ACAKTI) – действие предстоящо спрямо минал момент, намерение |
Gelecek zaman Rivayet kipi (ACAKMİŞ) – действие, което е щяло да се случи, не сме свидетели, друг ни разказва |
|
| ЩЕ ИДВАМ | ЩЯХ ДА ИДВАМ | ЩЯХ ДА СЪМ ИДВАЛ | |
| KÖK + ACAK/ECEK + I ви “съм” | KÖK + ACAK/ECEK + DI + II ри “съм” | KÖK + ACAK/ECEK + MİŞ + I ви “съм” | |
| Ben | geleceğim | gelecektim | gelecekmişim |
| Sen | geleceksin | gelecektin | gelecekmişsin |
| O | gelecek | gelecekti | gelecekmiş |
| Biz | geleceğiz | gelecektik | gelecekmişiz |
| Siz | geleceksiniz | gelecektiniz | gelecekmişsiniz |
| Onlar | gelecekler | gelecektiler | gelecekmişler |
| НЯМА ДА ИДВАМ | НЯМАШЕ ДА ИДВАМ | НЯМАШЕ ДА СЪМ ИДВАЛ | |
| KÖK + ma/me + ACAK/ECEK + I ви “съм” | KÖK + ma/me + ACAK/ECEK + DI + II ри “съм” | KÖK + ma/me + ACAK/ECEK + MİŞ + I ви “съм” | |
| Ben | gelmeyeceğim | gelmeyecektim | gelmeyecekmişim |
| Sen | gelmeyeceksin | gelmeyecektin | gelmeyecekmişsin |
| O | gelmeyecek | gelmeyecekti | gelmeyecekmiş |
| Biz | gelmeyeceğiz | gelmeyecektik | gelmeyecekmişiz |
| Siz | gelmeyeceksiniz | gelmeyecektiniz | gelmeyecekmişsiniz |
| Onlar | gelmeyecekler | gelmeyecektiler | gelmeyecekmişler |
| ЩЕ ИДВАМ ЛИ? | ЩЯХ ЛИ ДА ИДВАМ? | ЩЯХ ЛИ ДА СЪМ ИДВАЛ? | |
| KÖK + ACAK/ECEK mi(y) + I ви “съм” | KÖK + ACAK/ECEK mi(y) + DI + II ри “съм” | KÖK + ACAK/ECEK mi(y) + MİŞ + I ви “съм” | |
| Ben | gelecek miyim? | gelecek miydim? | gelecek miymişim? |
| Sen | gelecek misin? | gelecek miydin? | gelecek miymişsin? |
| O | gelecek mi? | gelecek miydi? | gelecek miymiş? |
| Biz | gelecek miyiz? | gelecek miydik? | gelecek miymişiz? |
| Siz | gelecek misiniz? | gelecek miydiniz? | gelecek miymişsiniz? |
| Onlar | gelecek miler? | gelecek miydiler? | gelecek miymişler? |
| НЯМА ЛИ ДА ИДВАМ? | НЯМАШЕ ЛИ ДА ИДВАМ? | НЯМАШЕ ЛИ ДА СЪМ ИДВАЛ? | |
| KÖK + ma/me + ACAK/ECEK mi(y) + I ви “съм” | KÖK + ma/me + ACAK/ECEK mi(y) + DI + II ри “съм” | KÖK + ma/me + ACAK/ECEK mi(y) + MİŞ + I ви “съм” | |
| Ben | gelmeyecek miyim? | gelmeyecek miydim? | gelmeyecek miymişim? |
| Sen | gelmeyecek misin? | gelmeyecek miydin? | gelmeyecek miymişsin? |
| O | gelmeyecek mi? | gelmeyecek miydi? | gelmeyecek miymiş? |
| Biz | gelmeyecek miyiz? | gelmeyecek miydik? | gelmeyecek miymişiz? |
| Siz | gelmeyecek misiniz? | gelmeyecek miydiniz? | gelmeyecek miymişsiniz? |
| Onlar | gelmeyecekler mi? | gelmeyecek miydiler? | gelmeyecek miymişler? |
Geçmiş zaman Belirli (DU) – еднократно действие в миналото, приключило |
Geçmiş zaman Belirsiz (MİŞ) – еднократно действие приключило в миналото, приказки, легенди |
Mişli geçmiş zaman hikayesi (MİŞTİ) |
|
| ДОЙДОХ | ИДВАЛ СЪМ | БЯХ ИДВАЛ | |
| KÖK + DI + II ри “съм” | KÖK + MIŞ + I ви “съм” | KÖK + MIŞ + DU + II ри “съм” | |
| Ben | geldim | gelmişim | gelmiştim |
| Sen | geldin | gelmişsin | gelmiştin |
| O | geldi | gelmiş | gelmişti |
| Biz | geldik | gelmişiz | gelmiştik |
| Siz | geldiniz | gelmişsiniz | gelmiştiniz |
| Onlar | geldiler | gelmişler | gelmiştiler |
| НЕ ДОЙДОХ | НЕ СЪМ ИДВАЛ | НЕ БЯХ ИДВАЛ | |
| KÖK + ma/me + DI + II ри “съм” | KÖK + ma/me +MIŞ + I ви “съм” | KÖK + ma/me + MIŞ + DU + II ри “съм” | |
| Ben | gelmedim | gelmemişim | gelmemiştim |
| Sen | gelmedin | gelmemişsin | gelmemiştin |
| O | gelmedi | gelmemiş | gelmemişti |
| Biz | gelmedik | gelmemişiz | gelmemiştik |
| Siz | gelmediniz | gelmemişsiniz | gelmemiştiniz |
| Onlar | gelmediler | gelmemişler | gelmemiştiler |
| ДОЙДОХ ЛИ? | ИДВАЛ ЛИ СЪМ? | БЯХ ЛИ ИДВАЛ? | |
| KÖK + DI + II ри “съм” mi | KÖK + MIŞ mi(y) + I ви “съм” | KÖK + MIŞ mi(y) + DU + II ри “съм” | |
| Ben | geldim mi? | gelmiş miyim? | gelmiş miydim? |
| Sen | geldin mi? | gelmiş misin? | gelmiş miydin? |
| O | geldi mi? | gelmiş mi? | gelmiş miydi? |
| Biz | geldik mi? | gelmiş miyiz? | gelmiş miydik? |
| Siz | geldiniz mi? | gelmiş misiniz? | gelmiş miydiniz? |
| Onlar | geldiler mi? | gelmişler mi? | gelmişler miydi? |
| НЕ ДОЙДОХ ЛИ? | НЕ СЪМ ЛИ ИДВАЛ? | НЯМАШЕ ЛИ ДА СЪМ ИДВАЛ? | |
| KÖK + ma/me + DI + II ри “съм” mi | KÖK + ma/me +MIŞ mi(y) + I ви “съм” | KÖK + ma/me + MIŞ mi(y) + DU + II ри “съм” | |
| Ben | gelmedim mi? | gelmemiş miyim? | gelmemiş miydim? |
| Sen | gelmedin mi? | gelmemiş misin? | gelmemiş miydin? |
| O | gelmedi mi? | gelmemiş mi? | gelmemiş miydi? |
| Biz | gelmedik mi? | gelmemiş miyiz? | gelmemiş miydik? |
| Siz | gelmediniz mi? | gelmemiş misiniz? | gelmemiş miydiniz? |
| Onlar | gelmediler mi? | gelmemiş miler? | gelmemiş miydiler? |
